ایربگ، کیسه هوا
نقش اول در ایمنی خودرو، سازه بدنه خودرو، در خط مقدم حفاظت از جان سرنشینان قرار دارد. بدنه خودرو می‌بایست تا حدی محکم و ایضا انعطاف‌پذیر باشد که قابلیت جلوگیری از نفوذ اجسام خارجی به داخل خودرو و جذب حداکثری انرژی تصادف را دارا باشد.
درزمان تصادف، به علت کاهش سرعت یا توقف ناگهانی خودرو، سرنشینان بشدت با قسمت های داخل خودرو مثل شیشه جلو، فرمان، داشبورد و… برخورد می‌کنند که آسیب‌های جدی و یا حتی مرگ‌ومیر سرنشین را در پی دارد.
ایربگ یا کیسهٔ هوا بعد از کمربند ایمنی که موثرترین و تنها عامل ایمنی و بازدارنده خطرات جانی در تصادفات خودروها به حساب می آمد به عنوان دومین وسیلهٔ ایمنی خودرو ها محسوب میشود.
که در زمان تصادف خودرو مانند بادکنک پرباد شده و به شکل بالش میان سرنشین و بدنه خودرو در نقش حفاظی نرم ظاهر می شود.
تاریخچه ایربگ
این اختراع توسط یک آمریکایی در سال 1953 ثبت شد و در همان سالها دو فرد آلمانی هم اختراعی مشابه را ثبت کردند، این دو نفر را می توان از پیشگامان مفهوم ایربگ یا کیسه هوا نامید.در سال 1964 نیز یک ژاپنی از ماده منفجره برای باد کردن کیسه هوا استفاده کرد که تحقیقاتش کامل نشد.
سر انجام پس از سال ها آزمون و خطا در سال ۱۹۶۷ یک مهندس امریکایی به نام آلن برید مکانیسم جدیدی برای ایربگ معرفی کرد که در آن از کاتالیزور برای ایجاد یک واکنش شیمیایی با سدیم استفاده می شد و سرعت بازشدن ایربگ به طور قابل توجهی افزایش یافت. همچنین با معرفی نسل جدیدی ازحسگرها حساسیت به ضربه نیزبهبود یافت.
پس از آن برای اولین بار در سال 1971 توسط خودروسازان امریکایی از جمله فورد و جنرال موتورو و سال ۱۹۷۳ در ناوگان خودروهای دولتی ایربگ نصب شد.
به تدریج استفاده از کیسه هوا در خودروهای اروپایی نیز رایج شد و تا دهه ۹۰ بصورت گسترده در بین خودروسازان رواج یافت و در سال ۱۹۹۸ نصب کیسه هوا برای تمامی خودروهای امریکایی اجباری شد.
در ایران نیز براساس مصوبه شورای عالی استاندارد، شرکت‌های خودروسازی داخلی از سال ۱۳۹۰ می‌بایست تولیدات خود را حداقل با دو کیسه هوا به بازار عرضه کنند.
اجرای تشکیل دهنده ی ایربگ
کیسه های هوا
اولین جزء مجموعه ایربگ، کیسه‌ها هستند. کیسه‌های هوا در بخش‌هایی از خودرو قرار میگیرند که امکان برخورد و آسیب به سرنشینان بیشتر است.
کیسه‌های هوا معمولاً از جنس پلیمرهستند و برای جهت جلوگیری از چسبیدن هنگام جمع شدن و تعبیه در محفظه، سطحشان با یک لایه سیلیکون پوشانده میشود.
این کیسه‌ها داری منافذ ریزی هستند که پس از باد شدن به سرعت تخلیه شده، تا در خروج سرنشینان از خودرو مانعی ایجاد نکنند.
سنسورها و حسگرها
معمولا حسگرها به قطعه ایی بنام یونیت کنترل متصل هستند و وظیفه بررسی شرایط خودرو بصورت مداوم را بر عهده دارند.
حسگر کنترل، وضعیت خودرو را درمورد ضربه و فشار احتمالی در شرایط مختلف بررسی کرده و اطلاعات مربوطه را به پردازنده یونیت کنترل یا ECU منتقل می‌کند.
سنسورها در حساس‌ترین بخش‌ها یعنی در دو طرف اکسل جلو و نزدیک چرخ‌ها قرار میگیرند ولی در برخی خودروها حسگرهای بیشتری برای بالا بردن دقت کار وجود دارد.
زمانی که فشار، ضربه و به عبارتی تصادف اتفاق نیفتاده، حسگرها گزارشی مبنی بر تغییر موقعیت ارسال نمی‌کنند ولی به محض تغییر شرایط، عملیات فعال شدن ایربگ‌ها را در کسری از ثانیه رقم میزنند.
باد کننده ها
این بخش متشکل از قسمت تولید گاز، جرقه‌زن و تعدادی قرص سوخت است.
جرقه‌زن‌ها باعث اشتعال قرص‌ها می‌شوند. قرص‌های سوخت معمولا ازسدیم و نیترات پتاسیم جامد هستند که اشتعال آنها منجر به فعالیت شیمیایی و تبدیل‌شان به گاز هیدروژن میشود. این سیستم درون محفظه ایربگ و پشت کیسه خالی قرارمی‌گیرد.
معمولاً تمام مراحل فعال شدن ایربگ‌ها در زمانی حدود ۲۵ صدم ثانیه اتفاق می افتد.
انواع ایربگ
کیسه‌های هوا و ایربگ ها در حال حاضر تنوع بسیاری دارند که مربوط به اجزای آن و نوع فرآیند فعال‌سازی‌شان نمی‌شود و تفاوت درمحل نصب آنها و بخشی که از سرنشینان حفاظت می‌کنند است.
امروزه، در بعضی خودروهای روز تمامی انواع کیسه هوا و در برخی دیگر بسته به سطح قیمتی و کیفی دو یا چند عدد از آنها وجود دارد.
1- ایربگ سرنشینان جلو
2- ایربگ پرده ایی
3- ایرگ وسط یا میانی
4- ایربگ زانویی
5- ایربگ جانبی
6- ایربگ کمربند ایمنی
7- ایربگ عابر پیاده
نکاتی که کارکرد ایربگ ها را بهبود بخشیده وصدمات احتمالی را کاهش میدهد.
رعایت فاصله ایمنی
کیسه هوا الزاما باید با سرنشین ۲۵ سانتی‌متر فاصله داشته باشد.
در صورت عدم رعایت فاصله، ممکن است آسیب‌های وارده به سرنشین دراثرضربه کیسه‌ی هوا شدید باشد.
اطمینان از تنظیمات صحیح
تنظیمات کیسه هوا با دقت و حساسیت صورت می‌گیرد، کوچکترین تغییر،منجر به اختلال عملکرد میشود و می‌تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد.
عدم وجود مانع بین سرنشین و کیسه هوا
گاهی ممکن است سرنشین جلو وسایلی مانند چتر، عصا یا کودک و حیوانی را در بغل داشته باشد که می‌تواند کیسه هوا را از یک عامل نجات به عامل آسیب تبدیل کند.
دراین صورت علاوه بر خطراتی که کودک یا حیوان را تهدید می‌کند، ایربگ کارایی خود را برای سرنشین جلو از دست میدهد.
قرارگیری صحیح دستها روی فرمان
باید توجه داشت ایربگ راننده در داخل فرمان قرار دارد و هنگام رانندگی دستها روی محفظه آن قرار نداشته باشد.
چرا که ممکن است هر لحظه تصادفی اتفاق افتد و ایربگ‌ها فعال شود. در این صورت به دست راننده آسیب جبران‌ناپذیری وارد میشود.
عدم سوار کردن کودکان در صندلی‌های جلو
کیسه هوا برای کودکان خطرناک است. این ایربگ ها با آناتومی فیزیک کودکان (افراد با جثه کوچک) سازگار نیست و می‌تواند در آنها منجر به صدمات جدی و حتی مرگ شود.
بنابر توصیه کارشناسان، صندلی کودک همواره درعقب خودرو و با فاصله مناسب از کیسه‌های هوای پرده‌ای و جانبی نصب شود.
درصورت استفاده کودکان و یا افراد کوچک جثه از صندلی جلو، توصیه میشود که ایربگ‌ها غیر فعال شوند.
تنظیم صحیح فرمان
در خودروهایی با فرمان تلسکوپی، بهتر است با تنظیم زاویه فرمان، کیسه هوا روی سینه راننده باز شود، نه سرو صورت و گردن.
قرار ندادن اشیا خطرناک در داشبورد
از قرار دادن اشیای سنگین، تیزو برنده مثل چاقو، پیچ گوشتی و آچار… روی محفظه ایربگ که معمولا بالای داشبورد قرار دارد خودداری شود. این اشیاء ممکن است هنگام باز شدن ایربگ‌ها تبدیل به عامل خطر شوند.
استفاده از کمربند ایمنی
استفاده از کمربند ایمنی در خودروهای مجهز به کیسه هوا الزامی ست.
در صورت عدم استفاده از کمربند، فعال شدن ایربگ‌ها، صدمات شدیدی را برای سرنشینان خودرو در پی دارد.
غیرفعال کردن ایربگ ها بجز در موارد کارشناسی شده و خیلی خاص توصیه نمی‌شود.
نکته پایانی
مزیت‌های کیسه‌های هوا و ایمنی که برای سرنشینان به ارمغان آورده اند بسیار بیشتر از معایب آنها است و براساس تحقیقات صورت گرفته، نصب ایربگ ها بصورت میانگین به افزایش ۴۰ درصدی ایمنی سرنشینان خودرو در تصادفات انجامیده است.
